Tay chân miệng có lẽ là căn bệnh vô cùng phổ biến ở các em nhỏ trong nhiều độ tuổi khác nhau nhưng nhiều nhất là các bé dưới 10 tuổi. Đây là biểu hiện nhiễm virus điển hình với các hiện tượng thường gặp là sốt, phát ban ở bàn tay, bàn chân hoặc bên trong miệng. Mẹ nên chú ý các biểu hiện của bé để kịp thời có những phương pháp phòng tránh hiệu quả hơn. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phổ biến cho phụ huynh những nguyên nhân có thể xảy ra dẫn đến loại bệnh này và những cách phòng tránh để giúp các bé có thể phát triển khỏe mạnh, không bị khó chịu vì mắc bệnh, chúc các mẹ thành công bảo vệ sức khỏe của con yêu.
Độ tuổi bị tay chân miệng
Tất cả những người chưa từng mắc bệnh tay chân miệng đều là đối tượng có nguy cơ nhiễm bệnh. Tuy nhiên không phải ai bị nhiễm bệnh cũng biểu hiện triệu chứng. Độ tuổi bị tay chân miệng chủ yếu là ở trẻ em dưới 10 tuổi. Nhưng thường gặp nhất là trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt trẻ dưới 3 tuổi. Lưu ý, các trẻ càng nhỏ thì biến chứng càng dễ diễn biến nặng.
Đối tượng mắc bệnh tay chân miệng thường là trẻ em vì cơ thể trẻ có ít kháng thể hơn so với người lớn. Khả năng miễn dịch cũng kém hơn khi tiếp xúc với virus gây bệnh. Hầu hết người lớn đã được miễn dịch, song vẫn có trường hợp mắc bệnh ở đối tượng thanh thiếu niên và người lớn.
Nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng lây lan trực tiếp từ người sang người. Chúng lây qua dịch tiết mũi họng, nước bọt, các mụn nước, hoặc phân của người bệnh. Nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh là do coxsackievirus A16, một loại virus thuộc họ enterovirus. Cũng có thể do các loại enteroviruses khác gây ra nhưng ít gặp hơn. Đặc biệt enterovirus 71 ít gặp hơn nhưng có nhiều nguy cơ gây biến chứng nặng hơn. Ví dụ như viêm màng não, viêm cơ tim… dẫn đến tử vong. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:
– Tuổi tác: Đây là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất. Bệnh có thể gặp ở thanh thiếu niên và người lớn. Nhưng thường xảy ra nhất ở trẻ em dưới 10 tuổi.
– Môi trường sống và sinh hoạt: Môi trường lây lan chủ yếu tại các cơ sở chăm sóc trẻ em. Khi trẻ thường xuyên tiếp xúc nhau và đặc biệt trẻ càng nhỏ thì càng có thói quen đưa tay vào miệng. Bệnh thường xảy ra theo mùa nóng ấm. Ở vùng ôn đới, bệnh phổ biến ở mùa hè và đầu thu. Còn ở các nước khí hậu nhiệt đới, hầu như bệnh xuất hiện quanh năm, nhưng mùa hè vẫn có tần suất cao nhất.
– Thời gian: Khi mắc bệnh, tuần đầu tiên là thời gian mà bé “nhiệt tình” lây bệnh nhất. Tuy nhiên, chúng ta đừng chủ quan khi bé hết các dấu hiệu bệnh. Bởi vì virus còn tồn tại trong cơ thể thêm một tuần nữa và tiếp tục lây qua người khác.
Những biện pháp phòng bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ
Rửa tay và không tiếp xúc mầm bệnh
Hướng dẫn trẻ rửa tay, vệ sinh tay sạch sẽ với xà phòng. Rửa tay trước khi nấu ăn và ăn uống, trước khi cho trẻ ăn, sau khi dùng nhà vệ sinh và sau khi thay tã cho trẻ. Đặc biệt chú ý vệ sinh sau khi tiếp xúc với các bọng nước. Làm sạch môi trường và các vật dụng dễ bị ô nhiễm (bao gồm đồ chơi, bàn ghế, tay nắm cửa,…) với nước (và xà phòng nếu có thể). Sau đó khử trùng bằng các chất tẩy rửa thông thường và rửa lại một lần nữa.
Tránh các hành vi tiếp xúc gần (như ôm, hôn, dùng chung đồ dùng) với các bệnh nhi khác. Đây cũng là một cách để phòng bệnh tay chân miệng. Khi đã mắc bệnh, tạm thời không cho trẻ đi mẫu giáo, nhà trẻ, trường học hoặc những nơi đông người. Cho tới khi các triệu chứng bệnh tay chân miệng ở trẻ em đã lui hẳn.
Theo dõi chặt chẽ tình trạng bệnh và đưa trẻ đến bệnh viện để được chăm sóc y tế kịp thời nếu nhận thấy triệu chứng sốt cao, li bì, mất tỉnh táo. Chú ý che miệng và mũi khi hắt hơi và ho, sau đó vệ sinh tay bằng nước và xà phòng. Xử lý khăn giấy và tã lót đã sử dụng bằng việc thải bỏ rác đúng cách, tránh thải bừa bãi ra môi trường chung. Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, sân vườn, nơi vui chơi của trẻ sạch sẽ.
Làm sạch đồ chơi cho trẻ
Đối với đồ chơi chung (tại nhà trẻ, trường học), nên tiến hành khử trùng hàng ngày hoặc mỗi buổi. Rửa đồ chơi với xà bông, nước, khử trùng bằng các chất tẩy rửa. Sau đó tráng lại nước và lau bằng khăn sát trùng. Với đồ chơi rửa được trong nước:
– Ngâm (bằng nước ấm) với xà phòng, rửa lại bằng nước sạch, hong khô.
– Hoặc ngâm trong dung dịch thuốc tẩy đã pha loãng với tỷ lệ 1:50. Tráng lại với nước và hong khô hoặc lau bề mặt bằng gạc cồn.
– Với đồ chơi không rửa được bằng nước, có thể lau bằng gạc cồn, lưu ý các góc, hốc cạnh, chỗ nứt.
Những lưu ý trong phòng chống bệnh tay chân miệng
Chú ý vệ sinh cá nhân cho trẻ
Để phòng bệnh tay chân miệng, việc vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường là vô cùng quan trọng. Cần thực hiện vệ sinh cá nhân cho trẻ hàng ngày và vệ sinh đúng cách, nhất là trước và sau khi tiếp xúc với trẻ. Đối với trẻ đã mắc bệnh cần giặt sạch quần áo, tã lót, khăn mặt của trẻ. Sau đó ngâm qua với nước sôi hoặc dung dịch cloramin B.
Cần tách riêng, không giặt chung quần áo của trẻ bệnh với các trẻ khác. Các hộ gia đình, nhà trẻ, trường mẫu giáo cần thường xuyên lau sạch các bề mặt, vật dụng mà bé tiếp xúc hằng ngày. Chẳng hạn như sàn nhà, tường, đồ chơi, dụng cụ học tập, mặt bàn, ghế, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang bằng xà phòng hoặc những chất tẩy rửa thông thường. Cần tập cho bé thói quen rửa tay thường xuyên và đúng cách bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
Chú ý vệ sinh an toàn thực phẩm
Tuyệt đối không được mớm cơm, mớm thức ăn cho trẻ. Không dùng tay bốc thức ăn trực tiếp cho trẻ. Dạy trẻ không ăn bốc, không mút tay, không đưa đồ chơi lên miệng để ngậm mút. Hạn chế cho trẻ dùng chung khăn ăn, khăn tay. Hay dùng những vật dụng ăn uống như cốc, bát, đĩa, thìa, đồ chơi chưa được vệ sinh và khử khuẩn.
Nên cho trẻ đi ngoài vào bô, chậu có sẵn chất diệt khuẩn như cloraminB. Phân của bệnh nhân tay chân miệng cần được xử lý tốt. Tránh thải trực tiếp ra môi trường xung quanh. Nhà vệ sinh của những gia đình có người mắc bệnh tay chân miệng cần thường xuyên vệ sinh sạch sẽ. Lau chùi bằng xà phòng và chất sát khuẩn.
Khi phát hiện các triệu chứng bệnh tay chân miệng ở trẻ em, cần cách ly trẻ để tránh lây lan. Đồng thời báo lên thầy cô giáo và nhà trường để cho trẻ tạm nghỉ học trong vài ngày cho đến khi khỏi bệnh.
